Romantisch, bedreigend en mysterieus zullen Iris van Dongen’s vrouwenfiguren immer zijn. Ook de kunsthistorische sporen van de Prerafaëlieten en de Romantiek zullen altijd in haar tekeningen aanwezig zijn. Toch is het meer dan de moeite waard om Van Dongen’s oeuvre eens in een ander licht te plaatsen.
In 2009 toonde het Stedelijk Museum Schiedam de solotentoonstelling Suspicious, Drawings 2003-09, een omvattend overzicht van het oeuvre van Iris van Dongen. Dit gaf de mogelijkheid om haar werk als een persoonlijk coming of age verhaal te lezen. De jonge meisjes uit de punk-, gothic- en voetbalcultuur zoals Zola’s Daughter, Hooligan IV en Fabienne ontpopten zich gaandeweg, via een stoere Angie Reed, tot een onaantastbare vrouw met kronkelende slangen rondom haar enkels, zoals te zien in Van Dongen’s voorlaatste serie Suspicious.
Bij de volwassen, zelfbewuste figuren in Van Dongen’s recente serie tekeningen met de titel The Preparation, hoort een meer abstracte vorm van symboliek. De doodshoofden op sjaals en polsbandjes, duivelse figuren en slangen die fungeerden als wapen, sieraad of alter ego, zijn achterwege gelaten. De figuren in The Preparation omklemmen en lijken tegelijkertijd gevangen in een vierkant: een symbool voor de grenzen van het menselijk verstand.
Het mannelijk portret Melencolia is een verwijzing naar een van Dürer’s meest bekende allegorische prenten: Melencolia I (1514). In dit werk wordt de toestand van melancholie uitgelegd als het onvermogen van de mens om zich –ondanks de onuitputtelijke bron van kennis en wetenschap- niet te kunnen verzoenen met de ondraaglijke lichtheid van het bestaan. Het vierkant is te herkennen in het frame dat door de man wordt vastgehouden, de sjaal die de vrouw al dansend voor zich houdt en het marmeren blok, dat geslepen en geschaaft is tot in de perfectie.
Met haar intrigerende serie The Preparation, zet Iris van Dongen een nieuwe stap binnen haar oeuvre en raakt tegelijkertijd aan de meest wezenlijke vraag van ons bestaan.
